Wyszukiwanie nazwisk i miejscowości: Ctrl+F

MIECHÓW W PAMIĘTNIKACH STANISŁAWA JANA CZARNOWSKIEGO (1847-1929)

Miechów i powiat miechowski należy do najpiękniejszych stron Polski. Otacza je nasza wspaniała Wisła, a wzdłuż przecinają śliczne doliny, pełno łąk kwiecistych, porzecza Dłubni, Śreniawy i Nidzicy. Od 1811 roku był miastem okręgowem, następnie powiatowem gubernji radomskiej, a potem kieleckiej.
Miasto zajmuje północną pochyłość długiej Góry Poradowskiej, ciągnącej się po lewej stronie rzeczki Miechówki, od jej źródeł aż do ujścia do Wielkiej Rzeki.
Po stronie prawej Miechówki rozciągała się osada wiejska Zagrody, przeniesiona później po zniesieniu pańszczyzny i uwłaszczeniu włościan w r. 1864 na pola Wielko-Zagórza na północny wschód od miasta.
Miechów podobnie jak inne miasta polskie posiada wpośrodku obszerny rynek czworoboczny, z którego narożników rozchodzi się 8 ulic pod kątem prostym, połączonych dalej z sobą krótkiemi przecznicami.
Ulice główne, wychodzące z czterech rogów rynku idą w cztery strony świata dość regularnie: 1-sza ku północy obok kościołą ulica Warszawska, w stronę szosy prowadzącej do Książa Wielkiego i Wodzisławia, druga na wschód ulica Szkalbmierska (nazwana później w r. 1916 ul. Racławicką) w stronę szpitala miejskiego powiatowego i szosy wiodącej do Racławic, Szkalbmierza i Działoszyc, 3-cia ulica Krakowska na południe, obok pięknego cmentarza chrześciańskiego, w kierunku szosy głównej do Słomnik. 4-ta wreszcie ulica Wolbromska (nazwana w r. 1917 ulicą Henryka Sienkiewicza) w stronę szosy do stacji kolei w Charsznicy, do miasta Wolbromia i Olkusza.
Poza kościołem od północo-zachodu rozciąga się małe przedmieście Janów z t. zw. Podzamczem.

HERB

Miechów prawa miejskie uzyskał w 1290 roku. Jako miasto stanowiące własność zakonu bożogrobców, otrzymał w okresie polokacyjnym godło właściciela - podwójny krzyż (Crux rubea duplicata in campo nigro).
W 1811 roku rząd Księstwa Warszawskiego zabronił używania w miastach dotychczasowych herbów. Herb w postaci podwójnego krzyża bożogrobców przywrócono w Miechowie dopiero po pierwszej wojnie światowej; był on używany do wybuchu drugiej wojny światowej.

Współczesny herb Miechowa został ustanowiony uchwałą Miejskiej Rady Narodowej w 1961 roku. Przedstawia białego gryfa w czerwonym polu, zwróconego w lewo, trzymającego w szponie czarną tarczę z czerwonym krzyżem. Biały gryf był godłem rodowym Gryfitów, a podwójny krzyż to godło zakonu bożogrobców, którzy w 1163 roku przybyli tutaj z Jaksą Gryfitą z Jerozolimy.

ZWIEDZAMY MIASTO

Bazylika Grobu Bożego

Grób Pański w Bazylice.

Dawny klasztor bożogrobców.

Muzeum Ziemi Miechowskiej - dawniej Dom Generała Zakonu.

Dworek modrzewiowy Kulczyckich nazywany "Zacisze".

Dom rodzinny Kalmana Sultanika w Miechowie.

Dawny Monopol Spirytusowy - obecnie wytwórnia ozdób choinkowych.

Cmentarz z XVII w.

Dawna przyszpitalna kaplica Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny z 1905 r.

Drewniany dom o konstrukcji zrębowej z XIX w. na ul. Głowackiego.

Dawny pałacyk opacki - obecnie znajduje się w nim sąd i prokuratura.

Krużganki okalające Kaplicę Grobu Bożego.
Kaplica Grobu Bożego.
Witraż w Kaplicy Grobu Bożego.
Grób Pański.
Kopuła kaplicy Grobu Bozego.
Zwieńczenie kopuły Grobu Pańskiego.
Kaplica Całunu Turyńskiego.
Tablica pamiątkowa w kruchcie.

MIECHOWSKIE PODZIEMIA

Informacje o miechowskich podziemiach zawsze przesiąknięte były nutką tajemniczosci. Podziemia podobno wiodły aż do Książa Wielkiego, oddalonego od Miechowa aż o 15 kilometrów. Inna wersja głosi, że łączyły kościół bożogrobców z kościółkiem znajdującym się w przeszłości na wzgórzu w Siedliskach, zwanym Grodzisko (Grodziszcze) lub Kościelec. Niewiele jest materiałów na ten temat. Można przypuszczać, że tunele wydrążone zostały w celu ułatwienia obrony kościoła lub dyskretnego opuszczenia jego murów.
Podczas przebudowy rynku w 1960 roku, wykonano wykopy, w których odkryto pozostałości fundamentów nieznanych budynków. W 1962 roku naukowcy z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie przeprowadzili badania wyrobisk podziemnych poza linią budynków. Odkryto istnienie starych piwnic, które były połączone z podziemnymi chodnikami przebiegajacymi przez rynek - także w kierunku Placu Kościuszki i zabudowań poklasztornych.

Pod północną nawą znajduje się krypta, w której pochowano znanego z dzieła "Miechovia" Samuela Nakielskiego. Wejście do krypty grobowej pod wieżą znajduje się w kaplicy Marii Magdaleny, natomiast wejście do krypty grobowej pod nawą główną znajduje się w środkowej części prezbiterium; klapa szybu obita jest blachą miedzianą. Po wejściu do krypty pod nawą główną można zauważyć rozpadające się drewniane trumny. Złożono w nich kiedyś ciała prepozytów zakonu bożogrobców. Dalej jest ściana za którą złożono w niszach ostatniego prepozyta zakonu Tomasza Nowina-Nowińskiego oraz ks. Jana Widłaka, proboszcza parafii w Miechowie do 1974 roku. Krypty grobowe pod kościołem łączyły się dawniej z podziemnymi korytarzami.
Jedno z przejść (zamurowane w latach 80-tych XX wieku) wiodło do podziemnego korytarza od strony południowej kościoła i dalej w kierunku rynku u wylotu ulicy Miechowity. W tym miejscu podziemia rozwidlają się opasując rynek. W okolicy ulicy Racławickiej znajduje się odgałęzienie prowadzące w kierunku wschodnim. Wyjście z tego tunelu znajdowało się w parku miejskim (wcześniej majątek wielkozagórski). Kolejne wyjście z podziemi kościoła znajdowało się przy ulicy Janów Górny na prywatnej posesji.

Dostęp do podziemi stwierdzono pod jednym z domów wschodniej pierzei rynku (poniżej II kondygnacyjnych piwnic), a także pod budynkiem banku (obecnie szkoła muzyczna), gdzie w piwnicach ulokowany był skarbiec.

Stan podziemnych korytarzy z upływem wieków uległ znacznemu pogorszeniu. Zdarzało się, że stropy osypywały się wraz z pokrywającą je ziemią. Takie sytuacje miały miejsce na drodze wiodącej do kruchty kościoła od strony południowej i na chodniku zachodnim w rynku, kiedy to do osuwiska wpadła kobieta. Dlatego też "niespodziewanego" spotkania z historią mogą się spodziewać właściciele domów wokół rynku, którzy zamierzają przebudować lub remontować własne piwnice.

Jak wynika z relacji miechowskiego regionalisty, pana Włodzimierza Barczyńskiego, jeszcze w 1928 roku można było obejść dookoła miechowski rynek podziemnymi korytarzami.

Miasta posiadające wiekowe podziemia zagospodarowują je i wykorzystują do promocji. Być może stanie się tak kiedyś w Miechowie....
Już dziś natomiast możemy obejrzeć piękną piwniczkę, w której mieści się Galeria "U Jaksy".

Plan piwnic pod jednym z budynków poklasztornych - obecnie znajduje się tam Galeria u Jaksy.

Źródło: https://www.facebook.com/APKielce/photos/a.505225696176717.121458.477922345573719/991403194225629/?type=1&permPage=1

***

Poniżej znajdują się zdjęcia podziemnych komór usytuowanych pod nawą głowną. Na części zdjęć można zobaczyć stare trumny w których kiedyś złożono ciała zakonników.

SKARBY BOŻOGROBCÓW

Bożogrobcy, którzy osiedli w Polsce w 1163 roku z upływem czasu powiększali swe majętności - częściowo poprzez otrzymywane darowizny, częściowo poprzez zakup - a co za tym idzie, zwiększała sie ilość podległych im parafii. Były to parafie kościelne i szpitalne.
W 1621 roku podzielono wszystkie placówki zakonu na 4 prowincje, w których funkcjonowało 31 parafii. Przyjmuje się, że okres największego rozkwitu i świetności zakonu bożogrobców, zwanych inaczej miechowitami, przypadł na XVI i XVII wiek. Gromadzone przez lata cenne przedmioty były często rabowane lub ulegały zniszczeniu podczas pożarów, które nawiedzały klasztor i kościół.

Grabieże miały miejsce w 1300 roku, a dokonali ich Rusini, Tatarzy i Węgrzy oraz w 1345 dokonane przez żołnierzy króla Czech Jana Luksemburskiego. W 1379 roku spłonęła część miasta, wszystkie zabudowania klasztorne, a w nich dzwony, obrazy, księgi, kosztowności, sprzęty kościelne i pierwsze w Miechowie organy. W 1506 roku miał miejsce pożar całego miasta, klasztoru i kościoła – „budynki były zewsząd otoczone ogniem, a kapiący z dachu roztopiony ołów udaremniał wszelkie próby dostępu” - spłonęły wtedy wszystkie kosztowności. W wymienionych pożarach, a także w pożarze z 1732 roku spłonęło także wiele dzieł rękopiśmiennych z biblioteki klasztornej.
W miechowskim skarbcu na dzień dzisiejszy znajdują się cenne przedmioty wytworzone w większości w XVI-XVIII wieku. Część z nich można było obejrzeć na wystawie w Muzeum Ziemi Miechowskiej [2015 r.].

Prawie pół wieku temu o miechowskich skarbach pisał Z. Pęckowski: "Podziw budzą przepiękne, bogate ornaty, kapy i dalmatynki, których jest kilkadziesiąt, infuły prepozytów generalnych haftowane złotem, srebrem, wysadzane perłami, pastorały i inne szczegóły stroju pontyfikalnego; dalej - monstrancje, kielichy, pacyfikały, krzyże, srebrne tace, ampułki i relikwiarze, z których najcenniejszy, wykonany ze srebra w kształcie kaplicy Grobu jerozolimskiego. [...] Cennym zabytkiem jest antyfonarz klasztorny oprawiony w deski obite białą skórą, z herbem Leliwa z 1562 r. Odnaleziono w nim jeden z unikatów wielogłosowej polskiej muzyki średniowiecznej..."

Muzeum Ziemi Miechowskiej. Prezentowane na "Nocy Muzeów" skarby, które kiedyś należały do bożogrobców.

Srebrny relikwiarz w kształcie Grobu Pańskiego, dar św. Karola Boromeusza dla generała zakonu
Andrzeja Batorego, 1584 r.

Kielich mszalny, złocone srebro, kute, odlewane, wys. 25,5 cm, Węgry lub Kraków, ok. 1500 r.

Szafir, ametyst, rubin, szmaragd.

Monstrancja promienista, trzon ozdobiony jest gruszkowatym modusem z główkami trzech aniołów. Puszka na hostię umieszczona jest w obręczy ozdobionej stylizowanymi kwiatami pokrytymi różnokolorową emalią.

W kielichu każdego kwiatu umieszczono szlachetny kamień - ametyst, topaz lub szmaragd. Brzeg puszki wysadzono rubinami na tle wieńca zielonych emaliowych liści. Rewers puszki zdobiony jest skromniej tymi samymi motywami. Promienie glorii są proste i faliste o zróżnicowanej długości.
Warsztat krakowski, złocone srebro, odlewane, kute, cyzelowane, kameryzacja, wys. 77 cm, XVII wiek.

Ornat czerwony. Odświętny strój wykonany ze złotogłowiu, obszyty galonem z klockowej koronki. Kolumna (część środkowa) haftowana złotymi nićmi z motywem stylizowanych kwiatów tulipana.

Źródła:

1) Pęckowski Z., Miechów. Studia z dziejów miasta i ziemi miechowskiej do roku 1914,

2) Barczyński W., Małopolski szlak bożogrobców,

3) http://www.sanktmiechow.kielce.opoka.org.pl/architektura/ - dostęp 30.07.2015.

4) Skrzydlewska B., Strażnicy Bożego Grobu, [w:] Skarby Bożogrobców Miechowskich. Custodes sanctissimi sepulchri, red. Tkaczyk P. ks.,Kielce 2006.

5) Boczkowska Z., Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. I, Województwo krakowskie, Zeszyt 8, Powiat miechowski, Warszawa 1953.

Strony o naszym regionie:

http://korzenie.manifo.com/

K O N T A K T
mpogon@wp.pl
--------------------------------

POTRZEBNA POMOC

Więcej....:

http://dzieciom.pl/podopieczni/29480

Wpis do księgi zmarłych z 18 X 1770 r.

18 października 1770 r. Miechów był świadkiem napadu kozaków na oddział konfederatów barskich.

"Podczas naiazdu kozackiego zabici są nieiaki przezwiskiem Benszlega Porucznik Woycicki pisarz Grzegorz Rusin uniat Konfederaci także Woyciech Linczowski pachołek W Imci generała usługując tymże konfederatom został postrzelony który tylko spowiedź uczyniwszy w kilka godzin skonał, y pochowani razem w iednym grobie za dzwonicą murowaną. Także Będzienski Podstarości z Wysocic miany za konfederata zabity został którego ciało pogrzebione w iego Parochii."

Co dwa lata Miechów przyjmuje uczestników Miechowskich Dni Jerozolimy. Znajduje się tu siedziba Polskiego Zwierzchnictwa Zakonu Rycerskiego Świętego Grobu Bożego w Jerozolimie. W 2012 roku gościł w bazylice Wielki Mistrz Zakonu Edwin Frederick O'Brien i Kustosz Ziemi Świętej Pierbattista Pizaballa. Dwa lata wcześniej uroczystości uświetnił swą obecnością Łaciński Patriarcha Jerozolimy Fouad Twal.

Dni Jerozolimy - parada krzyżowców.

Dni Jerozolimy - pątnicy w bazylice.

Dni Jerozolimy - Szkocka orkiestra "Donegal" prowadzi Łacińskiego Patriarchę Jerozolimy.

Dni Jerozolimy - teatr ognia.

Gryf z herbem bożogrobców - zbiory Muzeum Ziemi Miechowskiej.

ZMIANY NA STRONIE

2021
Korekta treści notatki o Wielowieyskich i dworze w Zaryszynie
Na stronie o dworze w Święcicach zamieszczono materiał o Morstinach.
Do opracowania o Żydach miechowskich dodano informację o ostatecznej likwidacji getta - według relacji p. Józefa Wlazło.
2023
Opisano rodziny Michniewiczów i Czarkowskich - w związku z odnalezieniem nagrobków we wschodniej części cmentarza parafialnego w Miechowie.Dodano zdjęcia nieistniejących dworów w Górach Miechowskich, Dziaduszycach i Wielko-Zagórzu.
Dodano informację o Maurycym Kulczyckim, właścicielu dworku w Miechowie.
Dodano informacje o mjr. Janie Czarkowskim.Dodano zdjęcia grobów Rudzkich i Breitenwaldów.Dodano opracowanie "Na ratunek zabytkom".Uzupełniono informacje o rodzinie Dzianottów z Giebułtowa.Zamieszczono zdjęcia i notatki dotyczące odkrytych grobów na cmentarzu w Książu Wielkim (Helcel Adelajda, Saska Maria, Cybulska Zofia, Amouraux Andrzej) i Książu Małym (Chelińska Izabella).

2024

Lapidarium/Cmentarz w Chodowie:

Dodano informacje o rodzinie Zdanowskich i Sokolnickich/ Szlezyngierach

Lapidarium/Cmentarz w Miechowie: Dodano informacje o rodzinie Stalony-Dobrzańskich i Płużańskich,

Dodano informacje o Mikołaju Dąbrowskim, Jerzym Nowosieleckim i Iwanie Trojan-Niezabitowskim, dodano zdjęcia grobów Zaremba Czereyskich i Jastrzębiec Domaszewskich.

Bliżej nieba/Bazylika w Miechowie:

Dodano zdjęcie epitafium ostatniego generała zakonu bożogrobców Tomasza Nowiny-Nowińskiego. Dodano podstronę z epitafiami szlacheckimi i ziemiańskimi znajdującymi się w kościołach "Epitafia"

Lapidarium:

Dodano cmentarz w Siedliskach.

Opracowania: dodano materiały o rodzinie Czarnota-Bojarskich z Charsznicy.